Skierowanie na badania lekarskie - wzór i wypełnianie 2025

Pracodawcy zatrudniający pracowników mają liczne obowiązki wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednym z najważniejszych jest zapewnienie odpowiednich badań lekarskich dla wszystkich zatrudnionych osób. Skierowanie na badania lekarskie stanowi kluczowy dokument w procesie ochrony zdrowia pracowników i przestrzegania wymogów prawnych.

Każdy pracodawca musi kierować swoich pracowników do lekarza medycyny pracy w celu przeprowadzenia badań potwierdzających brak przeciwwskazań do wykonywania pracy w określonych warunkach. Ten obowiązek wynika bezpośrednio z Kodeksu pracy i ma na celu ochronę zdrowia oraz bezpieczeństwa wszystkich zatrudnionych osób.

Wzór skierowania na badania medycyny pracy został precyzyjnie określony w przepisach prawa jako załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia. Dokument ten reguluje szczegółowe zasady przeprowadzania badań lekarskich pracowników oraz zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad zatrudnionymi osobami.

Rodzaje badań lekarskich pracowników

System badań lekarskich w medycynie pracy obejmuje trzy podstawowe kategorie, z których każda ma swoje specyficzne zastosowanie i moment przeprowadzenia. Właściwe zrozumienie różnic między poszczególnymi typami badań jest kluczowe dla prawidłowego wypełnienia skierowania.

Badania wstępne stanowią pierwszy etap kontroli zdrowotnej każdego nowego pracownika. Są one przeprowadzane na początku zatrudnienia, przed rozpoczęciem wykonywania obowiązków służbowych. Celem tych badań jest stwierdzenie, czy stan zdrowia kandydata na pracownika pozwala na bezpieczne wykonywanie pracy na konkretnym stanowisku w określonych warunkach.

Badania okresowe mają charakter kontrolny i są przeprowadzane cyklicznie po upływie ważności poprzednich badań. Częstotliwość ich wykonywania zależy od rodzaju wykonywanej pracy oraz występujących na stanowisku czynników szkodliwych lub niebezpiecznych. Mogą być przeprowadzane co roku, co dwa lata lub w innych odstępach czasowych określonych przez lekarza medycyny pracy.

Badania kontrolne są wykonywane w szczególnych sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba dodatkowej oceny stanu zdrowia pracownika. Najczęściej dotyczą one pracowników wracających do pracy po długotrwałej chorobie trwającej dłużej niż 30 dni, po wypadku przy pracy lub w przypadku podejrzenia choroby zawodowej.

Obowiązek wydania dwóch egzemplarzy skierowania

Procedury związane z badaniami lekarskimi wymagają zachowania odpowiedniej dokumentacji i zapewnienia dostępu do informacji wszystkim zainteresowanym stronom. Pracodawca ma ustawowy obowiązek wydania pracownikowi skierowania na badania w dwóch egzemplarzach, co ma istotne znaczenie praktyczne.

Pierwszy egzemplarz skierowania jest przeznaczony dla lekarza medycyny pracy przeprowadzającego badania. Dokument ten zawiera wszystkie niezbędne informacje o stanowisku pracy, warunkach zatrudnienia oraz występujących czynnikach szkodliwych lub niebezpiecznych. Lekarz wykorzystuje te dane do właściwej oceny stanu zdrowia pracownika w kontekście wykonywanych obowiązków.

Drugi egzemplarz skierowania zachowuje pracownik jako potwierdzenie skierowania go na badania oraz dokumentację własnych uprawnień. Pracownik może wykorzystać ten dokument w przypadku ewentualnych sporów lub jako dowód wypełnienia obowiązków przez pracodawcę.

Pracodawca wykonuje również kopię wydanego skierowania i przechowuje ją w aktach osobowych pracownika wraz z orzeczeniem lekarskim wydanym po przeprowadzonych badaniach. Taka organizacja dokumentacji zapewnia pełną kontrolę nad procesem badań oraz możliwość weryfikacji w przyszłości.

Dane osobowe pracownika w skierowaniu

Pierwsza część skierowania na badania lekarskie zawiera szczegółowe dane osobowe pracownika, które muszą być wypełnione z najwyższą starannością. Precyzyjne podanie tych informacji jest niezbędne dla właściwej identyfikacji osoby badanej oraz prowadzenia odpowiedniej dokumentacji medycznej.

Imię i nazwisko pracownika musi być podane w pełnym brzmieniu zgodnie z dokumentem tożsamości. Wszelkie skróty, zdrobnienia lub niepełne formy są niedopuszczalne, ponieważ mogą prowadzić do problemów z identyfikacją lub nieprawidłowości w dokumentacji medycznej.

Numer PESEL stanowi podstawowy identyfikator każdego obywatela polskiego i musi być podany w pełnej, jedenastu cyfrowej formie. W przypadku osób, którym nie nadano numeru PESEL, należy podać serię i nazwę dokumentu stwierdzającego tożsamość. Dla osób przyjmowanych do pracy, które nie posiadają numeru PESEL, wymagane jest podanie daty urodzenia.

Adres zamieszkania pracownika powinien obejmować pełne dane adresowe umożliwiające jednoznaczną identyfikację miejsca zamieszkania. Wyjątek stanowią osoby przyjmowane do pracy, dla których pole dotyczące adresu na skierowaniu powinno pozostać puste zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Stanowisko pracy musi być określone precyzyjnie, z uwzględnieniem oficjalnej nazwy używanej w dokumentach kadrowych i organizacyjnych firmy. Dokładne określenie stanowiska ma kluczowe znaczenie dla właściwej oceny warunków pracy przez lekarza medycyny pracy.

1. Sprawdź dokładność danych osobowych w aktach kadrowych
2. Wypełnij imię i nazwisko zgodnie z dokumentem tożsamości
3. Podaj pełny numer PESEL lub alternatywne dane identyfikacyjne
4. Określ dokładny adres zamieszkania lub pozostaw puste dla nowych pracowników
5. Wpisz oficjalną nazwę stanowiska pracy

Opis stanowiska pracy i wykonywanych czynności

Część skierowania dotycząca określenia stanowiska pracy wymaga szczególnie dokładnego opisu wszystkich aspektów wykonywanej pracy. Informacje te mają kluczowe znaczenie dla lekarza medycyny pracy, który na ich podstawie ocenia potencjalne zagrożenia zdrowotne oraz dostosowuje zakres badań do specyfiki danego stanowiska.

W opisie stanowiska należy wymienić wszystkie rodzaje wykonywanych prac oraz podstawowe czynności wchodzące w zakres obowiązków pracownika. Opis powinien być na tyle szczegółowy, aby lekarz mógł w pełni zrozumieć charakter wykonywanej pracy oraz związane z nią potencjalne zagrożenia dla zdrowia.

Sposób wykonywania pracy obejmuje informacje o metodach, narzędziach oraz technikach stosowanych podczas realizacji zadań służbowych. Należy uwzględnić wszystkie istotne aspekty organizacji pracy, które mogą mieć wpływ na zdrowie pracownika, takie jak praca przy komputerze, obsługa maszyn, kontakt z klientami czy praca w zespole.

Czas wykonywania poszczególnych czynności powinien być określony z podaniem orientacyjnej liczby godzin dziennie, miesięcznie lub rocznie. Te informacje pozwalają lekarzowi ocenić intensywność narażenia na poszczególne czynniki oraz zaplanować odpowiednią częstotliwość badań okresowych.

Warunki pracy i czynniki szkodliwe

Opis warunków pracy stanowi najważniejszą część skierowania na badania lekarskie, ponieważ zawiera informacje o wszystkich czynnikach mogących wpływać na zdrowie pracownika. Szczegółowe określenie tych warunków jest niezbędne dla właściwej oceny ryzyka zawodowego oraz dostosowania badań do specyfiki danego stanowiska pracy.

Skierowanie musi zawierać kompletny opis warunków pracy uwzględniający występowanie na stanowisku czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz czynników uciążliwych. Dodatkowo należy uwzględnić inne czynniki wynikające ze sposobu wykonywania pracy, które mogą mieć wpływ na stan zdrowia zatrudnionej osoby.

Czynniki fizyczne obejmują wszystkie parametry środowiska pracy, które mogą oddziaływać na organizm człowieka. Do tej kategorii należą między innymi hałas, wibracje, temperatura, wilgotność, oświetlenie, promieniowanie oraz pole elektromagnetyczne. Dla każdego występującego czynnika należy podać wyniki ostatnich pomiarów wraz z nazwą czynnika i wielkością narażenia.

Pyły stanowią osobną kategorię czynników szkodliwych, szczególnie istotną w przemyśle, budownictwie oraz innych branżach narażonych na zapylenie. Należy określić rodzaj pyłów, ich stężenie w powietrzu oraz porównanie z wartościami dopuszczalnymi określonymi w przepisach.

Czynniki chemiczne wymagają szczególnie dokładnego opisu ze względu na różnorodność substancji stosowanych w procesach produkcyjnych. Dla każdej substancji chemicznej należy podać nazwę, stężenie lub natężenie, parametry oddziaływania oraz krotność wartości dopuszczalnej.

Czynniki biologiczne i inne zagrożenia

Czynniki biologiczne stanowią szczególną kategorię zagrożeń zawodowych, które wymagają precyzyjnego określenia w skierowaniu na badania lekarskie. Do tej grupy należą wszystkie żywe organizmy oraz ich produkty metaboliczne, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie człowieka w środowisku pracy.

W opisie czynników biologicznych należy wpisać nazwy lub rodzaje występujących mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty oraz inne drobnoustroje. Równie ważne jest określenie źródła tych czynników, które może obejmować materiały organiczne, odpady, wodę, powietrze lub kontakt z innymi osobami.

Inne czynniki niebezpieczne i uciążliwe obejmują wszystkie pozostałe zagrożenia wynikające ze sposobu wykonywania pracy, które nie zostały uwzględnione w poprzednich kategoriach. Mogą to być czynniki psychospołeczne, ergonomiczne, organizacyjne oraz związane z konkretnym procesem technologicznym.

Czynniki psychospołeczne obejmują stres zawodowy, przeciążenie psychiczne, monotonię pracy, konflikt ról, brak kontroli nad pracą oraz problemy w relacjach interpersonalnych. Te aspekty pracy mogą mieć znaczący wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników.

Zagrożenia ergonomiczne dotyczą nieprawidłowych pozycji ciała, przeciążeń układu mięśniowo-szkieletowego, powtarzalnych ruchów oraz niewłaściwego organizowania stanowiska pracy. Szczególnie narażone są osoby wykonujące pracę fizyczną oraz długotrwale pracujące przy komputerze.

• Określenie wszystkich czynników fizycznych występujących na stanowisku pracy
• Podanie wyników pomiarów dla każdego zidentyfikowanego czynnika szkodliwego
• Wskazanie źródeł czynników biologicznych i ich charakterystyki
• Uwzględnienie aspektów psychospołecznych i ergonomicznych pracy
• Obliczenie łącznej liczby wszystkich czynników zagrożenia

Proces wydawania orzeczenia lekarskiego

Badania profilaktyczne przeprowadzane przez lekarza medycyny pracy kończą się wydaniem orzeczenia lekarskiego, które ma kluczowe znaczenie dla dalszego zatrudnienia pracownika. Orzeczenie stanowi oficjalną opinię medyczną o przydatności zdrowotnej osoby do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Lekarz medycyny pracy może wydać jedno z dwóch rodzajów orzeczeń w zależności od wyników przeprowadzonych badań oraz oceny stanu zdrowia pracownika. Pierwszym rodzajem jest orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, które oznacza, że pracownik może bezpiecznie wykonywać swoje obowiązki.

Drugim rodzajem jest orzeczenie stwierdzające istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Takie orzeczenie oznacza, że stan zdrowia pracownika nie pozwala na bezpieczne wykonywanie pracy w aktualnych warunkach.

Orzeczenie lekarskie jest wydawane w dwóch egzemplarzach, podobnie jak skierowanie na badania. Jeden egzemplarz otrzymuje osoba badana, a drugi jest przeznaczony dla pracodawcy. Taki podział dokumentacji zapewnia dostęp do informacji medycznych wszystkim zainteresowanym stronom.

Pracodawca ma obowiązek przechowywania otrzymanego orzeczenia lekarskiego w aktach osobowych pracownika wraz z kopią skierowania na badania. Dokumentacja ta może być wykorzystana w przyszłości do planowania kolejnych badań okresowych oraz w przypadku ewentualnych sporów lub kontroli.

Pracownik zatrudniony na stanowisku operatora maszyn przemysłowych przeszedł badania okresowe po dwóch latach pracy. Lekarz medycyny pracy stwierdził pogorszenie słuchu związane z długotrwałym narażeniem na hałas. W wyniku badań wydano orzeczenie o przeciwwskazaniach do dalszej pracy na tym stanowisku, co skutkowało koniecznością przeniesienia pracownika na inne stanowisko o mniejszym narażeniu na hałas.

Zwolnienia z obowiązku badań wstępnych

Przepisy Kodeksu pracy przewidują określone sytuacje, w których pracodawca jest zwolniony z obowiązku kierowania pracownika na wstępne badania lekarskie. Te wyjątki mają na celu uniknięcie niepotrzebnego dublowania badań w przypadkach, gdy pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy.

Pierwsza kategoria zwolnień dotyczy osób przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o identycznych warunkach pracy. Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest upływ nie więcej niż 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy z tym samym pracodawcą.

Druga kategoria obejmuje osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. W tym przypadku pracownik musi przedstawić pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Pracodawca przyjmujący pracownika z orzeczeniem od poprzedniego pracodawcy musi stwierdzić, że warunki pracy opisane w tym orzeczeniu odpowiadają warunkom występującym na oferowanym stanowisku pracy. Ta ocena wymaga dokładnego porównania czynników szkodliwych, niebezpiecznych oraz innych warunków pracy.

Istotnym ograniczeniem tych zwolnień jest wyłączenie osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. W takich przypadkach badania wstępne są zawsze obowiązkowe, niezależnie od posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego z poprzedniego miejsca pracy.

Wpływ pandemii na badania okresowe

Pandemia COVID-19 wprowadziła istotne zmiany w realizacji obowiązków związanych z badaniami lekarskimi pracowników. Przepisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz innych chorób zakaźnych przewidują czasowe zawieszenie niektórych obowiązków.

W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawiesza się wykonywanie obowiązków dotyczących badań okresowych pracowników. Dotyczy to badań, którym pracownicy podlegają na podstawie przepisów Kodeksu pracy w zwykłych warunkach.

Zawieszeniu ulega również obowiązek wydawania przez pracodawcę skierowań na badania okresowe, co oznacza, że pracodawcy nie muszą kierować pracowników na te badania w czasie trwania stanu epidemicznego. Ta regulacja ma na celu ograniczenie kontaktów społecznych i zmniejszenie ryzyka zakażenia.

Dodatkowo zawieszone zostają badania okresowe po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi. Dotyczy to również badań po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonanie zawieszonych obowiązków. Wszystkie zaległe badania muszą zostać wykonane w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.

1. Monitorowanie komunikatów o stanie epidemicznym lub zagrożeniu epidemicznym
2. Prowadzenie ewidencji pracowników z zawieszonymi badaniami okresowymi
3. Planowanie harmonogramu nadrabiania zaległych badań po odwołaniu stanu
4. Informowanie pracowników o konieczności wykonania zaległych badań
5. Realizacja wszystkich zawieszonych badań w terminie 180 dni

Dokumentacja i przechowywanie skierowań

Właściwe prowadzenie dokumentacji związanej z badaniami lekarskimi stanowi istotny element zarządzania zasobami ludzkimi oraz przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy muszą zachować szczególną staranność w organizacji i przechowywaniu wszystkich dokumentów związanych z badaniami lekarskimi.

Kopie wydanych skierowań na badania lekarskie muszą być przechowywane w aktach osobowych pracownika wraz z otrzymanymi orzeczeniami lekarskimi. Taka organizacja dokumentacji zapewnia łatwy dostęp do informacji o stanie zdrowia pracownika oraz historii przeprowadzonych badań.

Dokumentacja medyczna pracowników podlega szczególnej ochronie ze względu na zawarte w niej dane wrażliwe dotyczące stanu zdrowia. Dostęp do tych dokumentów musi być ograniczony do osób upoważnionych oraz sytuacji przewidzianych przepisami prawa.

Pracodawcy powinni prowadzić ewidencję terminów ważności orzeczeń lekarskich wszystkich pracowników w celu planowania badań okresowych. Systematyczne monitorowanie tych terminów pozwala uniknąć sytuacji, w której pracownik wykonuje pracę bez ważnego orzeczenia lekarskiego.

W przypadku kontroli przeprowadzanych przez organy nadzoru, właściwie prowadzona dokumentacja badań lekarskich stanowi dowód wypełniania obowiązków przez pracodawcę. Brak odpowiedniej dokumentacji może skutkować nałożeniem kar finansowych oraz nakazem usunięcia nieprawidłowości.

Koszty badań i zwolnienia od pracy

Finansowanie badań lekarskich pracowników oraz organizacja czasu pracy w dniu badań są regulowane przepisami prawa pracy i stanowią obowiązek pracodawcy. Właściwe zrozumienie tych zasad jest niezbędne dla prawidłowej organizacji procesów kadrowych oraz unikania sporów z pracownikami.

Koszt wszystkich badań lekarskich pracowników zawsze ponosi pracodawca, niezależnie od rodzaju badania czy miejsca jego przeprowadzenia. Obejmuje to nie tylko opłaty za same badania, ale również koszty dodatkowych badań specjalistycznych zleconych przez lekarza medycyny pracy w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby.

Pracownik kierowany na badania lekarskie jest zwolniony z wykonywania pracy na czas niezbędny do przeprowadzenia badań oraz czas potrzebny na dotarcie do ośrodka medycyny pracy i powrót. Nie oznacza to jednak automatycznego zwolnienia na cały dzień pracy, a jedynie na rzeczywiście potrzebny czas.

Za czas zwolnienia od pracy w celu przeprowadzenia badań lekarskich pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, jakby wykonywał pracę. Ta zasada ma zastosowanie niezależnie od tego, czy badania odbywają się w czasie normalnych godzin pracy, czy poza nimi.

Pracodawca może organizować badania lekarskie w sposób grupowy, kierując kilku pracowników jednocześnie do tego samego ośrodka medycyny pracy. Takie rozwiązanie może być korzystne ekonomicznie oraz organizacyjnie, pod warunkiem uwzględnienia indywidualnych potrzeb każdego pracownika.

• Pracodawca pokrywa wszystkie koszty związane z badaniami lekarskimi
• Pracownik otrzymuje zwolnienie od pracy na czas niezbędny do badań
• Zachowane zostaje prawo do pełnego wynagrodzenia za czas zwolnienia
• Możliwa jest organizacja badań grupowych dla większej efektywności
• Koszty transportu do ośrodka medycyny pracy mogą być refundowane

Najczęstsze pytania

Koszt badań lekarskich zawsze ponosi pracodawca zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Obejmuje to wszystkie rodzaje badań - wstępne, okresowe i kontrolne, niezależnie od miejsca ich przeprowadzenia czy dodatkowych badań specjalistycznych zleconych przez lekarza medycyny pracy.

Pracownik jest zwolniony z wykonywania pracy na czas badań lekarskich i czas niezbędny na dotarcie do ośrodka badań oraz powrót. Nie oznacza to jednak całego wolnego dnia, a jedynie zwolnienie na rzeczywiście potrzebny czas. Za ten okres pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia.

Tak, obowiązek wykonywania badań lekarskich wynika wprost z przepisów Kodeksu pracy i dotyczy zarówno pracownika jak i pracodawcy. Niedopełnienie tego obowiązku przez każdą ze stron wiąże się z konsekwencjami prawnymi, włącznie z możliwością nałożenia kar finansowych.

Zwolnienie z badań wstępnych dotyczy osób przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy w ciągu 30 dni na to samo stanowisko oraz osób z aktualnym orzeczeniem lekarskim przechodzących do innego pracodawcy w tym samym terminie, z wyłączeniem prac szczególnie niebezpiecznych.

Pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi skierowanie na badania w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz jest przeznaczony dla lekarza medycyny pracy, drugi zachowuje pracownik. Pracodawca wykonuje dodatkowo kopię dla akt osobowych pracownika.

Kopie skierowań oraz orzeczenia lekarskie muszą być przechowywane w aktach osobowych pracownika przez okres określony przepisami prawa. Dokumentacja ta może być niezbędna podczas kontroli organów nadzoru oraz w przypadku sporów prawnych dotyczących warunków pracy.